Đừng tạo nội kết trong lòng con

Ngày hôm qua, khi tôi đang say sưa dán mắt lên màn hình thì TV tắt phụt ! Ngớ
người ra một lúc mới hiểu là cúp điện; thế là  vừa tiu nghỉu vừa bực mình! Bỗng
dưng  lúc ấy  tôi lại nhớ  thời thơ ấu khi thường xuyên  “được”  cha mẹ… tắt  phụt
TV bằng cách rút hẳn dây nguồn  ra  để ngăn tôi không mải mê với phim ảnh mà
lơ đãng chuyện  học hành. Cảm giác hụt hẫng  khi TV tắt vì bị rút dây  ở quá khứ
và khi TV tắt vì  cúp điện ở hiện tại,  có khác hay không cảm giác ức chế  khi  bị
đối xử  đường đột  hằng ngày  (bị… giật đồ khi đang thong dong đi dạo chẳng
hạn)?  Và  có  bao  giờ  bạn  tự  hỏi  những  kỷ  niệm  vô  thức  của  tuổi  thơ  sẽ  ảnh
hưởng đến cách hành xử của mình khi trưởng thành?

Thích Nhất Hạnh đã  từng  dạy  rằng  “nội kết”  là  những gút mắc trong  lòng ta  –

được hình thành khi ta nghe  thấy  điều gì đó nặng nề, hoặc bị cư xử không đúng

mực. Những trải nghiệm không vừa lòng hoặc thậm chí uất ức qua thời gian trở

thành nội kết và ngày càng lớn dần lên  và làm người ta hành động và suy nghĩ

tiêu cực.  Cha  mẹ đóng  vai  trò như thế nào trong  việc hình  thành nội kết của

chúng ta?

Thực  tế  là  ít  có  cha  mẹ  Việt  Nam  nào  giải  thích  cặn  kẽ  cho  con  hiểu  vì  sao

chúng không được phép xem TV quá giờ quy định;  hiếm  có khi nào bạn được

thông báo hoặc giải thích  vì sao điện lại  bị cúp; và chẳng có tên trộm nào bận

lòng  giải thích cho  bạn vì sao hắn giật đồ bạn.  Vậy suy ra từ khi còn  là một  trẻ

thơ  cho đến lúc  trưởng thành,  đa số chúng ta  đã  luôn  có những “nội kết” của

riêng mình. Vấn đề là từ nhỏ, cha mẹ ta đã để mặc ta đấy với những ấm ức trong

lòng và đủ thứ băn khoăn  mà không biết rằng thời gian  càng làm “nội kết” khó

hóa giải.  Những uất ức nhỏ nhoi của tuổi thơ  qua năm tháng như  một  viên than

hồng âm ỉ sẽ  là ngon lửa nóng giận  bùng lên khi có cơ hội và làm chủ  chúng ta.

Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao người ta có thể đâm nhau chết chỉ vì những lời

qua tiếng lại rất vặt vãnh hay môt cú đụng chạm nhỏ trên đường phố. Có lẽ đó

là khi ngọn lửa âm ỉ của nội kết đã có cơ hội bùng lên.

Về bản chất cơn giận không xấu, nhưng  làm nô lệ  cho cơn giận mới  là xấu.  Nếu

bạn muốn con cái mình học được cách ứng xử hợp lý và làm chủ được tình cảm

của mình, hay ít ra là không làm nô lệ cho  cơn giận của  mình  thì, hãy bắt đầu

thay đổi cách bạn hành xử với con ngay từ nhỏ.

  Nếu bạn muốn chuyển kênh hoặc muốn con dừng xem TV, hãy thông báo
trước cho trẻ  biết là bạn sẽ  chuyển kênh hoặc tắt TV trong vòng vài phút
tới; kèm theo đó hãy giải thích lý do vì sao bạn lại làm vậy. Hãy để trẻ có
được sự  chuẩn bị  tinh thần cần thiết và  lời  lý  giải  thích đáng  cho hành
động của bạn.

  Đừng giật đồ  chơi ra khỏi tay con bạn khi  trẻ  đang chơi  say mê  dù bạn
biết  rằng đồ  vật  đó  có thể  gây  nguy hiểm. Hãy nhẹ  nhàng,  kiên nhẫn đổi
đồ  chơi đó bằng một  thứ  khác cho  trẻ  và  giải thích vì sao  trẻ  không nên
chơi đồ chơi đó nữa.

Về phần mình, thật ra những “nội kết” trong tôi về cha mẹ đa phần đã được hóa

giải  nhờ vào những lời khuyên  chân thành từ cô ruột của tôi.  May mắn  là  tôi đã

có người để tâm sự và tháo gỡ khúc mắc của mình.  Thế nhưng bạn có chắc rằng

con bạn  luôn có một người thân khác ngoài bạn đủ dịu dàng và hiểu biết để giải

tỏa những “nội kết” của chúng? Nếu bạn không chắc chắn về điều đó, hãy trở

thành người đầu  tiên  giúp con  có  được sự hiểu biết  về bản thân chúng  và  về

người khác để  “nội kết” không hình thành và trẻ học được cách quản lý cảm xúc

của chúng.

Nguồn: 

Trần Thị Ái Liên
Sáng lập & Điều Hành
www. Bancuabe.org